Epilepsie, triggers en oorzaken
Epilepsie is een aandoening die tot uiting komt in de vorm van aanvallen, altijd veroorzaakt door een trigger. Kinderen, jongvolwassen en ouderen kunnen dit ontwikkelen. Doorgaans is het verloop vooraf niet te voorspellen. Deze aanvallen komen voort uit een plotselinge, tijdelijke verstoring van de elektrische prikkeloverdracht in de hersenen. Er zijn veel verschillende soorten aanvallen, met honderden symptomen ‘beleeft’ ieder individu dit op een eigen manier. De oorzaken van epilepsie zijn van persoon tot persoon verschillend. Dit kan ontstaan zijn tijdens de zwangerschap, kort na de geboorte maar ook een gevolg zijn van niet aangeboren hersenletsel (NAH).
Is de oorzaak altijd te vinden?
In 70% van de gevallen vindt men na nader onderzoek door de neuroloog geen oorzaak van de epilepsie. Het gebeurd vaak dat er in het EEG filmpje (elektro-encefalogram) ook hersenfilmpje genoemd afwijkingen worden gevonden, maar op de MRI scan op die plaats niets bijzonders te zien is in de hersenen. De afwijking kan te klein zijn om met de scan te kunnen onderscheiden. Er kan ook sprake zijn van een storing in de functie van de netwerken, dit kun je zien als een kapotte chip in een elektronisch apparaat. Dit wordt dan soms wel of soms niet door de EEG scan gevonden.
Sommige vormen van epilepsie worden veroorzaakt door een beschadiging of afwijking in de hersenen. Als deze afwijking (nog) niet kan worden aangetoond wordt dit cryptogene epilepsie genoemd.
Wat zijn uitlokkende factoren / triggers?
Epileptische aanvallen komen vaak onverwachts, welke zich bij sommige patiënten vooraf uit in de vorm van een aura. Voornamelijk de onvoorspelbaarheid is voor veel mensen met epilepsie erg vervelend. Daarom wordt er vaak gezocht naar een aanleiding. Als je de aanleiding weet kun je bepaalde omstandigheden mijden. Omdat het van persoon tot persoon verschillend is heeft de neuroloog het vaak moeilijk om de aanleiding aan te wijzen. In sommige gevallen is er wel een aanleiding of een duidelijk verband met de aanvallen. Er zijn dan uitlokkers die men ook wel triggers noemt.
Bekende triggers van epilepsie
Vaak wordt een epilepsieaanval veroorzaakt door een combinatie van gebeurtenissen. Provocerende factoren zijn:
Kun je een aanval voelen aankomen?
De meeste epileptische aanvallen komen spontaan op. Sommige mensen voelen ze wel aankomen, iemand krijgt dan een paar minuten van tevoren een kleine focale aanval. Ook wel een aura genoemd, een dergelijk aura gaat gepaard met specifieke klachten die per persoon verschillen. Aan de volgende symptomen is een dergelijk epileptische aanval te herkennen: duizeligheid, hoofdpijn, prikkelbare stemming, vreemd gevoel in de maag, veranderde waarneming van geur of bewegingen blijven herhalen.
Het voordeel van een aanval voelen aankomen is dat je er op kunt anticiperen. Zit je bijvoorbeeld op de fiets dan kun je stoppen en ergens veilig gaan zitten. Ben je in een drukke omgeving dan heb je de kans naar een rustigere plek te gaan, maar helaas voelen de meeste mensen de aanvallen niet aankomen.
Verschillende soorten epilepsie
Epileptische aanvallen kunnen we onderverdelen in grofweg drie soorten.
1.Focale aanvallen
Voorheen bekend als partiële aanvallen. Focale aanvallen ontstaan vanuit één plek in één hersenhelft, en kunnen zich daarna verspreiden naar de andere hersenhelft.
Gegeneraliseerde aanvallen
Gegeneraliseerde aanvallen ontstaan zeer snel of direct vanuit beide hersenhelften. Een storing van het bewustzijn is een kenmerk. Van deze aanval kunnen mensen zich ook niet meer herinneren wat zich tijdens een aanval afspeelde. Dit kan overgaan tot een ‘grand mal’, een grote aanval.
Tonisch-clonisch / grand mal
Tonisch-clonisch betekent ‘verkrampt en schokkend’. Hier wordt het bewustzijn plotseling verloren en komt er eerst een tonische reactie. Alle spieren verwarmen, vaak met een tongbeet tot gevolg. Enkele momenten hierna komt er een ontspanning (clonisch) en ontspannen alle spieren. Het kan dan voorkomen dat er een (beperkte hoeveelheid) urine vrij komt.
Onbekende oorzaak
Bij aanvallen met een nog onbekend begin is niet duidelijk waar het ontstaan begint. Er is simpelweg niet genoeg informatie om te weten om wat voor aanval het gaat.
Is epilepsie te behandelen?
In heel veel gevallen wordt behandeld met medicatie, bekend als anti-epileptica>. Bij 70% van de patiënten worden de aanvallen onderdrukt. Het doel is om epilepsie ’te genezen’, meestal wordt het aantal aanvallen verminderd.
In sommige gevallen is het mogelijk de epilepsie operatief te behandelen. Het gaat dan in de meeste gevallen om mensen die te weinig of niet reageren op behandeling met medicijnen. Een nieuwere methode is Diepe Brein Stimulatie (DBS).
Is operatie ook geen optie dan wordt er uitgeweken naar het ketogeen dieet. De onderzoeken en het gebruik van medicijnen hebben invloed op het eigen risico van de zorgverzekering. Kies je voor de voordeligste polis, neem dan wel het standaard eigen risico van € 385,-.
Wat zijn de gevolgen?
Epilepsie blijft vaak een onderdeel van het leven van de patiënt en zijn of haar naasten. Bij alles wat je doet moet je er rekening mee houden dat je een aanval kunt krijgen. Ook als je al een tijd geen aanval hebt gehad, of wanneer je de aanvallen onderdrukt met medicijnen. Vaak moet er langdurig medicijnen worden geslikt om de aanvallen te onderdrukken. Voorkeur om dit levenslang te doen, omdat minderen of stoppen met medicijnen een nieuwe aanval kan uitlokken. Ook is het mogelijk dat je bijwerkingen krijgt van de medicijnen, of je mag een periode geen autorijden. Bij vrouwen kan het invloed hebben op de anticonceptie en de kinderwens. De medicijnen kunnen schade toebrengen aan het ongeboren kind.