Pijnstillers: verschillende soorten medicatie
Iedereen heeft wel eens een pijnstiller als medicijn tegen pijn gebruikt. Denk hierbij aan paracatamol welke algemene klachten verzachten of ibuprofen welke ontstekingen te lijf gaan. Pijnstillers zijn er in allerlei soorten met ieder hun eigen werking.
Pijnstillers worden in groepen ingedeeld en het voorschrijven van de verschillende pijnstillers doen artsen aan de hand van de pijnladder van de Wereldgezondheidsorganisatie. Deze pijnladder is een opbouwend stappenplan met betrekking tot pijnstilling en de juiste pijnstiller. De werking van pijnstillers verschilt nogal eens merk / type medicijn, de meeste varianten werken niet á la minuut, maar hebben een korte tijd nodig om in te werken. De inwerkingstijd van een pijnstiller hangt af van de manier waarop deze wordt toegediend.
Je kunt een pijnstiller op 6 verschillende manieren tot je nemen.
als tablet
prik onder het weefsel
via een zetpil
prik in de spier
met een pleister
injectie in het bloedvat
Wat zijn pijnstillers?
Zoals het woord al zegt, is een pijnstiller bedoelt om de pijn de stillen. Wanneer je bijvoorbeeld hoofdpijn of pijn bij menstruatie hebt, kun je even een paracetamol nemen om de pijn te stillen. Deze zijn altijd beschikbaar bij de supermarkt, drogist en apotheek. Maar wanneer je chronische pijn of hele heftige pijn hebt, dan moeten artsen beoordelen welke zware pijnstiller jij mag en kan gebruiken.
Wanneer er sprake is van continue pijn, zoals bij tandpijn, koorts, reuma, artrose of andere oorzaak is het belangrijk dat er wordt gekozen voor de juiste pijnstiller. Bij continue pijn is het bijvoorbeeld van belang dat er altijd een spiegel van de pijnstiller in het bloed zit om zo voldoende pijnstilling te geven. Daarom staan er op de bijsluiter van de pijnstillers altijd doseringsadviezen. Hier staat uitvoerig beschreven wanneer en hoeveel medicatie je mag gebruiken.
Er is dus een onderscheid tussen continue pijn en piekende pijn. Bij piekende pijn is het zeker niet nodig dat er continu pijnstilling in je bloed zit, maar dat je zelf kunt bepalen wanneer je pijnstilling nodig hebt.
Welke soorten pijnstillers zijn er?
Er zijn verschillende soorten pijnstillers te verkrijgen. Hieronder een overzicht:
- Paracatemol: iedereen kent deze pijnstiller en de meeste mensen hebben wel een doosje paracetamol in huis liggen. Dit werkt pijnstillend en het werkt ook tegen koorts. Bovendien is paracetamol een ‘populaire’ pijnstiller omdat het over het algemeen weinig bijwerkingen heeft. Het werkt na ongeveer 30 minuten en de werking houdt 4 – 6 uur aan. Afhankelijk van je leeftijd (kind of volwassen), mag je deze 2 tot 6 per dag innemen, verspreid over de dag en niet in één keer.
- NSAID’s: tot deze groep pijnstilling horen onder andere ibuprofen, diclofenac en naproxen. Deze pijnstillers stillen de pijn, verlagen koorts, werken ontstekingsremmend en zorgen ervoor dat verkrampte spieren zich kunnen ontspannen (zonder dat deze pijnstillers spierverslappers zijn). De belangrijkste bijwerking van deze soort pijnstiller is dat het maagslijmvlies aangetast kan worden, wat verschillende maagklachten kan veroorzaken. Deze pijnstillers werken na ongeveer 20 – 30 minuten en de werking houdt enkele uren aan.
- Zwak opioïd (morfine-achtige pijnstillers): voorbeelden hiervan zijn codeïne en tramadol. Deze pijnstillers geven hetzelfde pijnstillend effect als morfine, maar dan in een afgezwakte vorm. De bijwerkingen zijn grotendeels wel hetzelfde. De bijwerkingen van deze pijnstillers zijn namelijk misselijkheid en obstipatie. Hierdoor kan het voorkomen dat de pijnstilling niet goed werkt, maar dat mensen wel veel bijwerkingen ervaren. Codeïne werkt binnen 30 minuten en de werking houdt 3 – 4 uur aan. Tramadol werkt na ongeveer 60 minuten en de werking houdt 6 – 8 uur aan.
- Sterk opioïd (morfine-achtige pijnstillers): morfine en fentanyl zijn hier voorbeelden van. Deze pijnstillers hebben hun werking in de hersenen. Hierdoor hebben de bijwerkingen van deze pijnstillers effect op de hersenen. De belangrijkste bijwerkingen van deze middelen zijn dan ook sufheid, onderdrukking van de ademhaling en verwardheid. Daarnaast werken deze pijnstillers op het darmstelsel. Hierdoor treden er ook daar bijwerkingen op, zoals misselijkheid en verstopping. Omdat de bijwerkingen soms als vrij heftig worden ervaren, zullen artsen niet snel doseringen ophogen.
Het risico van gebruik
Iedereen die wel eens een geneesmiddel heeft gebruikt, weet dat er een bijsluiter bij zit. In deze bijsluiter worden alle mogelijke bijwerkingen besproken. Daarnaast worden ook de risico’s van het geneesmiddel aangekaart. Omdat een pijnstilling effect heeft op je lichaam, zijn er ook bepaalde risico’s die deze middelen met zich mee brengen. Bovendien kunnen bepaalde situaties of omstandigheden ervoor zorgen dat deze risico’s extra groot zijn. Daarom zijn er mogelijke situaties waarin het niet verstandig is om een pijnstilling te gebruiken. Bovendien ligt verslaving aan pijnstillers op de loer. Elk type pijnstiller heeft verslaving als bijwerking. Gebruik pijnstillers dus alleen als het echt nodig is en ze door de arts zijn voorgeschreven.
Wat zijn oorzaken van de pijn?
Pijn is een alarmsignaal van het lichaam dat er ergens iets niet goed gaat. Het zoeken naar een oorzaak waardoor deze pijn ontstaat is erg belangrijk. Het is dan ook veel belangrijker om de oorzaak van de pijn te vinden, dan de pijn te stillen. Wanneer de oorzaak van de pijn wordt weggenomen, dan zal de pijn ook verdwijnen. Als de pijn te heftig wordt, dan is het uiteraard belangrijk dat een arts de juiste pijnstilling kan voorschrijven. De arts beoordeeld de ernst van de klachten en schrijft een geschikte pijnstiller voor.
Wanneer mag je geen pijnstillers gebruiken?
Pijn kan een enorme invloed hebben op je leven. Daarom moet er bij behandeling van zowel acute als chronische pijn aandacht zijn voor lichamelijke, psychische, sociale en zingevingszaken. Pijn kan veroorzaakt worden door heel veel verschillende dingen. Het kan heel duidelijk zijn waar de pijn vandaag komt wanneer je bijvoorbeeld je ribben hebt gekneusd. Maar ook verdriet, rouw of een trauma kan lichamelijke pijn veroorzaak. Het is dan ook aan te raden om niet zomaar naar de pijnstillers te grijpen, maar goed te onderzoeken waar de pijn vandaan komt en wat de juiste behandeling is.
Is directe behandeling van pijn mogelijk?
Bij de behandeling van pijn is het van belang dat er wordt gekeken naar alle zaken die bijdragen aan de oorzaak van de pijn, maar ook die de pijn in stand houden. Ga hiervoor naar de huisarts of een gespecialiseerde zorgverlener. Het komt heel vaak voor dat er pijnstillers worden gebruikt bij klachten waar deze pijnstilling op de lange termijn niet bij zullen helpen. Daarnaast is het belangrijk om er alert op te zijn dat pijnstillers niet zomaar in combinatie met andere medicijnen worden gebruikt. Wanneer er een andere ziekte in je lichaam aanwezig is, kan het onverstandig zijn om een bepaald type pijnstiller te gebruiken.